वाढत्या सायबर फसवणूक प्रकरणांच्या पार्श्वभूमीवर Airtel ने Reliance Jio आणि Vodafone Idea ला एकत्र येण्याचे दिले आवाहन; यामुळे देशात टेलिकॉम ग्राहकांचे संरक्षण होण्याची शक्यता
नवी दिल्ली – भारतात दिवसेंदिवस वाढणाऱ्या सायबर फसवणूक, फिशिंग, बनावट लोन ऑफर आणि पेमेंट फ्रॉडच्या घटना लक्षात घेता, देशातील आघाडीच्या टेलिकॉम कंपन्यांमध्ये सामंजस्याची नवी पाऊले टाकली जात आहेत. देशातील दुसऱ्या क्रमांकाची मोठी टेलिकॉम कंपनी Airtel ने Reliance Jio आणि Vodafone Idea (Vi) ला संयुक्त टास्क फोर्स स्थापन करण्यासाठी पुढाकार घेतला आहे. या संयुक्त मोहीमेद्वारे, डिजिटल फसवणुकीविरोधात ठोस उपाययोजना राबविण्याचा हेतू आहे.
Airtel ने भारत सरकार आणि टेलिकॉम रेग्युलेटरी अथॉरिटी ऑफ इंडिया (TRAI) ला पत्र पाठवून या पुढाकाराची माहिती दिली असून, Reliance Jio आणि Vi ला देखील सादर केलेल्या प्रस्तावात सामील होण्याचे आवाहन केले आहे. कंपनीने या पत्रात नमूद केले आहे की, 2024 च्या पहिल्या नऊ महिन्यांमध्ये भारतात 17 लाखांहून अधिक सायबर फसवणुकीच्या तक्रारी नोंदवल्या गेल्या असून, यामुळे सुमारे 11,000 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे.
विशेष म्हणजे, Airtel ने अलीकडील काही आठवड्यांमध्ये डिजिटल फसवणूक ओळखून तातडीने ब्लॉक करण्यासाठी स्वतःची ‘फ्रॉड डिटेक्शन सोल्यूशन’ प्रणाली राबवली आहे. WhatsApp, Telegram, Facebook, Instagram यांसारख्या प्लॅटफॉर्मवरून पाठवले जाणारे स्कॅम लिंक्स आणि फेक मेसेजेसवर नजर ठेवण्यासाठी Airtel ने विशेष तंत्रज्ञान विकसित केले असून, यामुळे अनेक ग्राहकांना सुरक्षेचा दिलासा मिळाला आहे.
हे पता वाचा..OnePlus 13s च्या किंमतीची माहिती लिक झाली; भारत, दुबईसह अनेक देशांतील संभाव्य किंमत समोर
Airtel च्या म्हणण्यानुसार, “गेल्या काही काळात फिशिंग अटॅक्स, बनावट यूआरएल्स आणि डिजिटल अरेस्ट यांसारख्या क्लिष्ट फसवणुकीत वाढ झाल्याचे दिसून आले आहे. हे घोटाळे सहसा सेवा प्रदात्यांमध्ये योग्य समन्वय नसल्यामुळे यशस्वी होतात. त्यामुळेच एकत्रित पातळीवर कारवाई गरजेची झाली आहे.”
या पार्श्वभूमीवर Airtel ने 14 मे 2025 रोजी एक ‘जॉइंट टेलिकॉम फ्रॉड इनिशिएटिव्ह’ सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. यामध्ये Reliance Jio चा सहभाग अत्यंत महत्त्वाचा मानला जात आहे. ही मोहीम सर्व टेलिकॉम सेवा प्रदात्यांना एकत्र आणून, रिअल टाइम फसवणूक माहिती शेअरिंग, क्रॉस-नेटवर्क कोऑर्डिनेशन आणि तत्काळ प्रतिसाद या माध्यमातून टेलिकॉम स्कॅम्स आणि स्पॅमविरोधात लढण्यासाठी आहे.
विशेष म्हणजे, Airtel ने याआधीच ऑक्टोबर 2024 मध्ये सर्व टेलिकॉम कंपन्यांना ‘Unsolicited Commercial Communications’ (UCC) म्हणजेच अनावश्यक व्यापारी कॉल्सच्या विरोधात संयुक्त कृतीचा प्रस्ताव दिला होता. यात व्यवसायिक कॉलिंगसाठी वापरण्यात येणाऱ्या कॉर्पोरेट कनेक्शनची माहिती एकसारख्या फॉरमॅटमध्ये शेअर करणे, ही प्रमुख अट होती, जेणेकरून फसवणुकीचा धोका कमी करता येईल.
तसेच, Airtel ने एक केंद्रीकृत डेटा शेअरिंग प्लॅटफॉर्म तयार करण्याचा प्रस्तावही मांडला आहे, जो Distributed Ledger Technology (DLT) वर आधारित असू शकतो. यामुळे स्पॅम नियंत्रणास मदत होईल, मात्र योग्य व्यवसाय सेवा न बिघडता ही गोष्ट साध्य होईल.
Airtel च्या प्रस्तावानुसार, Reliance Jio आणि Vi जर या उपक्रमात सहभागी झाले, तर टेलिकॉम उद्योगातील ही एक ऐतिहासिक आणि सामूहिक पावले ठरतील. Jio, Airtel आणि Vi या तिन्ही दिग्गज कंपन्यांकडे कोट्यवधी ग्राहक आहेत. त्यामुळे जर या तिन्ही कंपन्या एकत्र आल्या, तर सायबर फसवणूक, स्कॅम कॉल्स, स्पॅम मेसेजेस याविरुद्ध एक प्रभावी सुरक्षा कवच तयार होऊ शकते.
हे पण वाचा..Realme GT 7 भारतात 27 मे रोजी होणार लॉन्च; 7000mAh बॅटरी, 120W चार्जिंग आणि 120FPS गेमिंगची हमी
Airtel च्या या घोषणेनंतर आता संपूर्ण लक्ष Jio कडे लागले आहे. Reliance Jio या प्रस्तावाला पाठिंबा देईल का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे. भारतातील डिजिटल सुरक्षेच्या दृष्टीने हा टर्निंग पॉईंट ठरू शकतो. सध्या Airtel ने पुढाकार घेतला असून, Jio जर या प्रस्तावाला सकारात्मक प्रतिसाद देते, तर भारतातील टेलिकॉम ग्राहकांना मोठा दिलासा मिळू शकतो.
Jio या प्रस्तावात सामील झाल्यास, एकत्रितपणे या कंपन्यांना UCC वर नियंत्रण ठेवण्याची आणि फसवणूक रोखण्याची मोठी जबाबदारी पार पाडावी लागेल. अर्थात, डेटा शेअरिंगसंदर्भातील गोपनीयतेचे मुद्देही निर्माण होऊ शकतात, पण या क्षणी प्राथमिकता ही नागरिकांच्या सुरक्षेची आहे.
सारांशतः, Airtel च्या पुढाकाराने टेलिकॉम क्षेत्रातील एक ऐतिहासिक टप्पा गाठण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. Reliance Jio चा पुढील निर्णय या लढाईत निर्णायक ठरणार आहे आणि जर सगळे काही नियोजनाप्रमाणे झाले, तर देशात सायबर फसवणुकीविरोधात एक मजबूत कवच तयार होईल.
