ट्रेंडमध्ये ‘fund kaveri engine’ का आहे? स्वदेशी तंत्रज्ञानासाठी जनतेचा सरकारला संदेश!

लढाऊ विमानांच्या निर्मितीत भारताची परावलंबित्व संपवण्यासाठी ‘kaveri engine’चे महत्त्व वाढले; नागरिकांनी पंतप्रधान मोदींना पाठवला स्पष्ट संदेश.

दिल्ली – भारतात परकीय इंजिनांवर अवलंबून राहणे थांबवण्यासाठी आणि लष्करी तंत्रज्ञानात आत्मनिर्भरता साधण्यासाठी गेल्या अनेक दशकांपासून सुरु असलेला kaveri engine प्रकल्प पुन्हा एकदा चर्चेच्या केंद्रस्थानी आला आहे. याच पार्श्वभूमीवर ‘Fund Kaveri Engine’ हा हॅशटॅग सोमवारी X (पूर्वीचे ट्विटर) या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर टॉप ट्रेंडमध्ये झळकला. शेकडो नागरिक, संरक्षण तज्ज्ञ आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील अभ्यासकांनी सरकारकडे आवाहन केलं की, कावेरी इंजिन प्रकल्पासाठी तातडीने अधिक निधी आणि संसाधने उपलब्ध करून द्यावीत.

‘kaveri engine’ हे भारताच्या संरक्षण स्वावलंबनाचं प्रतीक म्हणून ओळखलं जात आहे. अनेकांनी थेट पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना टॅग करून सरकारकडून या प्रकल्पाला आर्थिक पाठबळ देण्याची मागणी केली आहे. लोकांनी #FundKaveriEngine या हॅशटॅगच्या माध्यमातून राष्ट्रीय गर्व व्यक्त करत स्वदेशी लष्करी तंत्रज्ञानाच्या गरजेवर भर दिला.

हे पण वाचा..india 4th largest economy भारत जगातील चौथ्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था बनली; जपानला मागे टाकत ऐतिहासिक भरारी

kaveri engine काय आहे?

kaveri engine हा पूर्णपणे भारतात विकसित होणारा जेट इंजिन आहे, जो गॅस टर्बाइन रिसर्च इस्टॅब्लिशमेंट (GTRE) या DRDOच्या प्रयोगशाळेत तयार केला जात आहे. हे इंजिन ‘लो-बायपास, ट्विन-स्पूल टर्बोफॅन’ प्रकाराचं असून सुमारे 80 किलो न्यूटन (kN) थ्रस्ट निर्माण करण्यासाठी डिझाइन केलं आहे. मूळतः हे ‘तेजस’ या लाईट कॉम्बॅट एअरक्राफ्टसाठी वापरण्याच्या उद्देशाने विकसित केलं जात होतं.

या कावेरी इंजिनची खासियत म्हणजे त्याचा फ्लॅट रेटेड डिझाइन, ज्यामुळे उच्च तापमान आणि गतीच्या परिस्थितीत थ्रस्ट कमी होत नाही. यामध्ये Full Authority Digital Engine Control (FADEC) प्रणाली असून, इंजिनवर अचूक नियंत्रण ठेवण्यास मदत होते. याला मॅन्युअल बॅकअपही देण्यात आले आहे, जे आणखी विश्वासार्हता वाढवतं.

प्रकल्पातील अडथळे आणि विलंब

कावेरी इंजिनचा इतिहास 1980च्या दशकात सुरू झाला, पण आतापर्यंत अनेक अडचणींमुळे त्यात विलंब झाला आहे. या प्रकल्पाला तांत्रिक गुंतागुंत, थ्रस्ट कमी असणं, वजनाचं प्रमाण वाढणं, आणि 1998 च्या अणुचाचणीनंतर आलेल्या आंतरराष्ट्रीय निर्बंधांमुळे आवश्यक साहित्य मिळण्यात अडचणी आल्या. यामध्ये सिंगल क्रिस्टल ब्लेड्ससारख्या अत्यावश्यक घटकांची अनुपलब्धता भासत होती.

भारतात आवश्यक उच्च-उंची चाचणी प्रयोगशाळांची कमतरता होती, ज्यामुळे रशियामधील CIAM सारख्या संस्थांवर अवलंबून राहावं लागलं. तसंच, फ्रेंच कंपनी Snecma बरोबरचं सहयोगही यशस्वी ठरलं नाही. तेजस विमानासाठी kaveri engine थेट बसवण्याचा निर्णयही अपुरा चाचणी आधार असल्यामुळे यशस्वी झाला नाही.

नवीन दिशा: UAV साठी वापर

2008 मध्ये तेजस प्रकल्पातून कावेरी इंजिनला अधिकृतरित्या वेगळं केलं गेलं. मात्र त्यानंतर त्याच्या एक अपग्रेडेड व्हर्जनवर काम सुरू झालं आहे, जे आता घटक स्टेल्थ युसीएव्ही (Unmanned Combat Aerial Vehicle) यासारख्या मानवरहित विमानांसाठी वापरण्याच्या दिशेने आहे. नुकत्याच झालेल्या काही फ्लाईट टेस्टिंग आणि खाजगी कंपन्यांची (जसे Godrej Aerospace) सक्रिय सहभाग यातून कावेरी इंजिन प्रकल्पाला नवसंजीवनी मिळते आहे.

हे पण वाचा ..msrtc चा सुरक्षा आराखडा : बसस्थानकांवर अत्याधुनिक सीसीटीव्ही आणि कमांड सेंटरच्या माध्यमातून महिलांची सुरक्षितता प्रथम

जनतेचा आवाज वाढतोय

सोशल मीडियावरून नागरिकांनी दिलेला प्रतिसाद पाहता हे स्पष्ट होतं की kaveri engine साठी निधी मागण्याचं हे आंदोलन केवळ तंत्रज्ञानाविषयी नाही, तर देशाच्या सामरिक आणि आर्थिक स्वावलंबनासाठी आहे. यामध्ये हजारो लोकांनी एकत्र येऊन सरकारवर दबाव टाकला आहे की, स्वदेशी तंत्रज्ञानाला चालना देणाऱ्या अशा महत्वाच्या प्रकल्पाला केवळ घोषणांपुरते न ठेवता प्रत्यक्ष आर्थिक पाठबळ द्यावं.

kaveri engine हा केवळ एक यांत्रिक प्रकल्प नाही, तर तो भारताच्या स्वातंत्र्य आणि स्वाभिमानाशी जोडलेला आहे. देशाने संरक्षण क्षेत्रात आत्मनिर्भर व्हायचं असेल, तर कावेरी इंजिनसारख्या प्रकल्पांना प्राधान्य देणं अत्यावश्यक आहे. नागरिकांनी आवाज उठवून ‘fund kaveri engine’ हा ट्रेंड चालवणं ही बाब सरकारसाठी गंभीर विचार करण्याची वेळ आहे. कारण स्वदेशी तंत्रज्ञान म्हणजे केवळ भविष्यातली सुरक्षितता नव्हे, तर आजचं राष्ट्रधर्म आहे.